Lisansüstü Eğitim Enstitüsü | Raylı Sistemler Mühendisliği Tezli Yüksek Lisans

Program Profili

Son yıllarda ülkemizde raylı ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi bir devlet politikası olarak benimsendiğinden, demiryolları ile ilgili pek çok proje hayata geçirilmiş ve teşvik yasalarının desteği ile bu alanda yapılan yatırımlar artmıştır. Bu sayede, 2009 yılında Türkiye, yüksek hızlı tren hatları ile tanışmıştır. 2011 tarihinde Ankara–Konya, 2013 tarihinde Eskişehir–Konya, 2014 tarihinde Ankara-İstanbul ve İstanbul-Konya hatlarının yapımı ve hizmete açılmasıyla beraber 2016 yılı sonunda 1213 kilometrelik Yüksek Hızlı Tren Hattı işletmeciliğine ulaşılmıştır. Ankara-Sivas ve Ankara-İzmir projelerinin yapım çalışmaları ise halen devam etmektedir. Demiryollarında yaşanan bu gelişmeler gerek özel sektör gerekse yabancı firmaların ilgisini çekmiş, demiryollarının yeniden yapılanmasına gereksinimi duyulmuştur. Bu amaçla TCDD’nin serbestleştirilmesini öngören kanun 24 Nisan 2013 tarihinde meclisten geçmiş, böylece birden fazla işleticinin faaliyetine olanak sağlayacak şekilde sektör içinde rekabet yaratılması amaçlanmıştır. Demiryolları ile ilgili diğer bir önemli proje ise, 2017 yılında açılan Bakü-Tiflis-Kars (BTK) demiryolu hattıdır. BTK projesi ile Çin'den yola çıkan yükün Kazakistan ve Türkmenistan üzerinden Hazar Denizi ile Bakü Alat Limanı'na, oradan da Gürcistan ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınması mümkün hale gelmiştir. Bakü-Tiflis-Kars projesi ile bölgede yeni bir enerji koridoru yaratılmıştır. Türkiye’nin; BTK ve Marmaray projeleriyle ile birlikte Çin-Avrupa demiryolu trafiğinde önemli bir rol üstlenmesi öngörülmektedir. Yukarıda belirtilen projelerin hayata geçmesiyle ile birlikte, şehirlerarası yolcu ve yük taşımacılığında demiryolları oldukça etkin hale gelmiştir. Benzer şekilde, kentiçi ulaşımda da raylı ulaşım sistemlerinin yaygınlaştırılması, özellikle yoğun yerleşim bölgelerindeki araç sayısından kaynaklanan trafik sıkışıklığı, gürültü kirliliği, hava kirliliği gibi sorunları ortadan kaldıracaktır.

Genel olarak şehirlerde kent içi toplu ulaşım sistemleri, şehir merkezi ile ana yolcu akış hatlarında hizmet veren raylı sistem ağlarından ve daha geniş kapsamlı olarak daha büyük alanlara hizmet veren hafif raylı sistemlerden ve otobüslerden oluşmalıdır. Bu kapsamda, raylı sistemler ve şehir etkileşimi düşünüldüğünde, tek bir karayolu şeridinde saatte yaklaşık olarak 2000 kişi taşınabilirken, tek bir demiryolu hattı saatte 40.000-60.000 yolcu taşıyabilmektedir. Raylı sistemler, daha yüksek kapasitenin yanı sıra, yüksek hız ve performans, emniyet ve güvenilirlik konularında da kent içi toplu ulaşımda bayrağı yine önde taşımaktadır. Ayrıca uzun vadede işletme maliyetleri diğer tüm kent içi ulaşım türlerine göre en avantajlı seçenektir. Bununla beraber raylı sistem hatlarının kentlerin yaşanabilirliğine ciddi katkılarının olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Buna karşı kent içi raylı sistem hatlarının alt ve üst yapı bakımından tasarlanması, araçlarının teknolojisinin tanınması, sinyalizasyon sistemlerinin geliştirilmesi ve otomasyon sistemlerinin oluşturulması gerekmektedir. Çevresel etkilerinin kısa ve uzun vadede incelenmesi ve bunun yanında son 50 yıldır kentsel gelişimi otomobil odaklı olan şehirlerimizde işletilmesi ciddi anlamda bilgi birikimi gerektiren bir konudur. Dolayısıyla, raylı sistemler konusunda uzman personelin kısa vadede ve etkili bir biçimde yetiştirilmesi ülkemiz açısından elzem bir durumdur. Bu amaçla, Porsuk Meslek Yüksek Okulu’nda (yeni adı ile Ulaştırma Meslek Yüksek Okulunda) 2001 yılında Türkiye’de ön lisans seviyesinde ilk kez Raylı Sistem Programları açılmıştır. Raylı Sistemler Elektrik ve Elektronik, Raylı Sistemler Makine Teknolojisi, Raylı Sistemler Yol Teknolojisi, Raylı Sistemler Makinistlik Programları ile bu sektördeki nitelikli teknik personel sayısının artışına katkı sağlamaktadır.

Raylı ulaşım sistemleri alanında yapılan diğer önemli bir proje olan, Ulusal Raylı Sistemler Mükemmeliyet Merkezi (URAYSİM) Projesi Eskişehir Teknik Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi tarafından Kalkınma Bakanlığı’ na 2010 yılında sunulmuş ve 2011 yılı Ocak ayında kabul edilmiştir. 14 Ocak 2012 tarihli Resmi Gazete ’de yayınlanarak yatırım programına alınarak proje resmen başlamıştır. URAYSİM projesi kapsamında; akademik seviyede demiryolu sistemleri hakkında bilgi birikimi elde etmek için 21 akademik personel göreve başlatılmıştır. Akademik personel, Makine Mühendisliği, Elektrik Elektronik Mühendisliği ve İnşaat Mühendisliği başta olmak üzere farklı mühendislik alanlarından seçilmiştir. Göreve başlayan akademik personelin 15 tanesi Çek Cumhuriyeti’ne, 4 tanesi Birleşik Krallık’a, 1 tanesi Amerika Birleşik Devletleri’ne, ve 1 tanesi Almanya’ya doktora için gönderilmiştir. Önerilen yüksek lisans programının altyapısını oluşturacak söz konusu akademik personelin birçoğu raylı sistemler konusunda doktoralarını tamamlamış ve Türkiye’ye dönmüşlerdir.

Bölüm Bşk. ve AKTS Koord.

ANABİLİM DALI BAŞKANI
PROF. DR. ÖMER METE KOÇKAR

Kabul ve Kayıt Koşulları

Tezli/Tezsiz yüksek lisans programına başvurabilmek için adayın; lisans diplomasına, en az 2,00/4,00 (50/100) lisans GNO’suna sahip olması gerekir. Tezli yüksek lisans programına başvuranların ALES’ten başvurduğu programın türünde en az 55 puan veya GRE/GMAT sınavlarından Senato tarafından kabul edilen eşdeğer puanı alması gerekir. Tezsiz yüksek lisans programlarına başvurularda ALES puanı aranmaz. Yabancı dil koşulu için; ÖSYM tarafından düzenlenen yabancı dil sınavları veya YÖKDİL Sınavı ya da ÖSYM tarafından eşdeğerliği kabul edilen uluslararası yabancı dil sınavlarının sonuçları değerlendirmeye alınır.

Önceki Öğrenmenin Tanınması

Öğrenciler, daha önce öğrenim gördükleri yurt içi veya yurt dışındaki diğer Yükseköğretim Üniversitesi’ne kesin kayıt yaptıran öğrenciler ilk hafta içinde başvurdukları takdirde kredi ve not transfer talepleri ilgili öğretim birimi yönetim kurulu tarafından değerlendirilerek bütün öğrenimini kapsayacak şekilde ve bir defaya mahsus olmak üzere karara bağlanır.

Yeterlilik Koşulları ve Kuralları

Programın süresi, kayıtlı olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın 4 yarıyıl olup program, en çok 6 yarıyılda tamamlanır.

Dört yarıyıl sonunda öğretim planında yer alan kredili derslerini ve seminer dersini başarıyla tamamlayamayan veya CD, DC, DD, FF, YZ ya da DZ harf notu aldığı ders/dersler bulunan veya 2,50 GNO’yu sağlayamayan öğrencinin programdan ilişiği kesilir.

Programın azami süresi 6 yarıyıldır. Azami süre içinde tez çalışmasında başarısız olan veya tez savunmasına girmeyen öğrencinin programdan ilişiği kesilir.

Öğrenci, programın mezuniyet koşullarını yerine getirdiği takdirde programın süresinden önce de mezun olabilir.

Üst Derece Programlarına Geçiş

Tezli yüksek lisans programı; toplam 60 AKTS kredisinden az olmamak koşuluyla seminer dersi dâhil en az 8 ders (TAÇ 8 dersi hariç) ile 60 AKTS kredisinden az olmamak koşuluyla, uzmanlık alan dersi ve tez çalışmasından oluşur. Seminer dersi, uzmanlık alan dersi ve tez çalışması YT veya YZ harf notuyla değerlendirilir. Bir yarıyılda 60 AKTS’den fazla ders alınamaz.

Öğrencinin başarılı sayılabilmesi için aldığı tüm derslerden YT, CC veya bunun üzerinde bir harf notu alması ve en az 2,50 GNO’yu sağlaması gerekir.

Mezuniyet Koşulları

Öğrencinin başarılı sayılabilmesi için aldığı tüm derslerden YT, CC veya bunun üzerinde bir harf notu alması ve en az 2,50 GNO’yu sağlaması gerekir.

İstihdam Olanakları

Eskişehir, demir yollarında bir kavşak vazifesi gören ve Türkiye raylı sistemler alanında önemli bir yer teşkil eden illerimizden biridir. Bu önem, maziden gelen süreçte kazandığı alt yapı, bilgi birikimi ve yetişmiş insan gücünden kaynaklanmaktadır. Raylı sistem alanında ülkemizin temel taşlarından biri olan Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi A.Ş. kurumun 1894 yılında II. Abdülhamid Han döneminde Eskişehir’de Anadolu-Osmanlı Kumpanyası adında küçük bir atölye olarak temelleri atılmıştır. Kurum 1541 çalışanıyla Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın lokomotif ve vagon ihtiyacını karşılama merkezli faaliyetini sürdürmektedir. Farklı tipte lokomotif, demiryolu bakım aracı, bojili yük vagonu, çesitli tipte dizel motor, alternatör ve cer motoru üretimi kurumun ürün yelpazesini oluşturmaktadır. Günümüze kadar geçen süreçte 707 adet çeşitli tipte lokomotif ve 7.680 adet çeşitli tipte bojili yük vagonu üretimi tamamlamıştır. Üretim dışında bu araçların onarım çalışmaları da sürdürülmektedir. Faaliyetlerine devam eden bu kurum, birçok projede ön planda yer almakla birlikte farklı alanlardaki kabiliyetlerini kullanarak yeni projelere imza atmaktadır. Kurum içerisinde farklı mühendislik alanlarından mezun mühendisler görev almaktadır. Kurum içerisinde mühendislerin lisans sonrası eğitimleri için gerekli koşulların sağlanması, yüksek öğretim kurumlarına düşmektedir. Açılması planlanan lisansüstü eğitim programı, farklı disiplinlerdeki mühendislerin lisans üstü eğitimleri için imkân ve şartları sağlamayı hedeflemektedir. Bunun dışında lisans mezunu gençlerin bu alanda ilgili olmalarına imkân kazandırmakla kalmayarak onlara alanda tecrübe sahibi deneyimli mühendislerle aynı çatı altında eğitim alma ve birlikte bulunma imkânı sağlayacaktır. Dolayısıyla sektörde görev yapmakta olan mühendisler ile yeni mezun olmuş bireylerin birlikte hem paylaşım yaparak hem de yeni bilgiler kazanarak mesleki gelişimlerini devam ettirmeleri sağlanacaktır.

Ölçme ve Değerlendirme

Uzaktan öğretim tezsiz yüksek lisans programları hariç olmak üzere dönem içi değerlendirmelerin başarı notuna katkısı; %30’dan az, %70’den fazla olamaz. Sadece dönem sonu sınavı yapılan uygulamalı derslerde, dönem sonu sınavının başarı notuna katkısı %100’dür.

Öğrencinin ders başarısı, o dersi alan tüm öğrencilerin genel başarı düzeyi de göz önüne alınarak dersi veren öğretim elemanı tarafından harf notuyla belirlenir.

Bu harf notlarına ek olarak aşağıdaki harf notlu değerlendirmeler de yapılabilir:

DZ (Devamsız) harf notu; devam koşulunu sağlayamayan öğrenciye verilir. Bu öğrenci, dönem sonu sınavına giremez. DZ harf notu; FF veya YZ harf notuyla eşdeğerdir.
EK (Eksik) harf notu; Senato tarafından belirlenen haklı ve geçerli bir nedenden dolayı dersin gereklerini zamanında yerine getiremeyen öğrenciye verilir. EK harf notu, yerine yeni bir not belirlenene kadar Not Durum Belgesinde gösterilir. Bu notu alan öğrenci, eksiklerini bir sonraki dönem başlamadan önce tamamlamak zorundadır. Verilen süre içinde eksiklerini tamamlayan öğrencinin EK harf notu, Enstitü Yönetim Kurulu Kararıyla o dersin harf notu aralıklarına göre yeni bir harf notuna dönüştürülür. Öğrencinin eksiğini tamamlamaması durumunda ise EK harf notu, Enstitü Yönetim Kurulu Kararıyla FF veya YZ harf notuna dönüştürülür. EK harf notu tez ve uzmanlık alan dersleri için kullanılmaz.
KL (Kaldırıldı) harf notu; programdan kaldırılan dersler için verilir.
YT (Yeterli) ve YZ (Yetersiz) harf notları; Enstitü Yönetim Kurulu Kararı ve Senatonun onayıyla not ortalamasına katılması uygun görülmeyen derslerde, başarının gösterilmesi için kullanılır. Başarılı öğrenciye YT, başarısız öğrenciye ise YZ harf notu verilir.

Öğrenci; danışmanının onayını almak koşuluyla ilgili dönemin ekle/sil haftası içinde ders değiştirebilir, ders bırakabilir veya yeni derse/derslere kaydolabilir.

Başarı Notu	KATSAYI
AA	4,0
AB	3,7
BA	3,3
BB	3,0
BC	2,7
CB	2,3
CC	2,0
CD	1,7
DC	1,3
DD	1,0
FF	0,0